Nabız, kalbin dakikada kaç kez kasılıp gevşediğini gösteren önemli bir ölçümdür. Bu atışlar, kan damarlarında hissedilebilen dalgalar oluşturarak nabzı meydana getirir. Yetişkinlerde normal nabız dakikada 60 ile 100 atış arasında kabul edilir.
Ancak bu aralık, yaş, cinsiyet, genel sağlık durumu, fiziksel aktivite düzeyi ve hatta günün saati gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Nabzı Etkileyen Faktörler
- Yaş: Yaşlandıkça nabız hızı genellikle biraz düşer.
- Cinsiyet: Erkeklerde genellikle kadınlara göre biraz daha yüksek nabız hızı görülür.
- Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersiz yapan kişilerde dinlenme nabzı daha düşük olma eğilimindedir.
- Vücut Pozisyonu: Ayağa kalktığınızda nabzınız otururken olduğundan daha yüksektir. Yatarken ise en düşüktür.
- Duygusal Durum: Heyecan, stres ve kaygı gibi duygular nabzı artırabilir.
- Hava Durumu: Sıcak havalarda nabız artar.
- Bazı İlaçlar: Beta blokerler gibi bazı ilaçlar nabzı düşürebilir.
- Sigara ve Alkol: Sigara ve alkol kullanımı nabzı artırır.
- Hamilelik: Hamilelikte nabız artar.
Yüksek Nabız (Taşikardi)
Egzersiz, heyecan, ateş, kahve, alkol ve bazı ilaçlar gibi durumlarda geçici olarak nabzın yükselmesi normaldir.
Ancak kalıcı yüksek nabız (dakikada 100 atışın üzerinde) taşikardi olarak adlandırılır ve kalp yetmezliği, tiroid hastalığı, anemi, kan kaybı, bazı ilaçlar ve kalp krizi gibi çeşitli altta yatan sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir.
Yüksek nabızla birlikte aşağıdaki semptomlar da görülüyorsa doktora başvurmanız gerekir:
- Bayılma
- Baş dönmesi
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı
- Yorgunluk
- Çarpıntı
Düşük Nabız (Bradikardi)
Sporcularda, yaşlılarda ve bazı ilaçları kullanan kişilerde düşük nabız (dakikada 60 atışın altında) normal olabilir.
Ancak kalıcı düşük nabız (bradikardi) kalp yetmezliği, kalp bloğu, bazı ilaçlar ve elektrolit dengesizliği gibi çeşitli altta yatan sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir.
Düşük nabızla birlikte aşağıdaki semptomlar da görülüyorsa doktora başvurmanız gerekir:
- Bayılma
- Baş dönmesi
- Yorgunluk
- Baş ağrısı
- Konsantrasyon zorluğu
- Soğukluk
- Mavi cilt tonu
Nabız Nasıl Ölçülür?
Nabız, kalbin dakikada kaç kez attığını gösteren önemli bir ölçümdür. Bu atışlar, kan damarlarında hissedilebilen dalgalar oluşturarak nabzı meydana getirir. Nabzı ölçmek, kalp atış hızınızı ve genel sağlığınız hakkında bilgi edinmenin kolay ve hızlı bir yoludur.
Nabzınızı ölçmek için:
- Rahat bir pozisyonda oturun veya uzanın; Nabzınızı en doğru şekilde ölçmek için sakin ve rahat olmanız önemlidir. Ayağa kalktığınızda veya egzersiz yaptıktan sonra nabzınız daha yüksek olacaktır.
- İşaret ve orta parmağınızı bileğinizin iç kısmına yerleştirin; Radial arter adı verilen atardamar bileğinizin iç kısmında, elmacık kemiğinizin hemen altında bulunur. İşaret ve orta parmağınızı bu bölgeye hafifçe bastırın.
- Hafifçe bastırın, parmaklarınızla atışları hissedin; Parmaklarınızın altında kalbinizin atışlarını hissetmelisiniz. Atışlar düzenli ve ritmik olmalıdır.
- 1 dakika boyunca atışları sayın; Bir kronometre veya saat kullanarak 1 dakika boyunca atışları sayın.
- Nabız dakikada kaç kere atıyor onu bulun; Saydığınız atış sayısını 60'a bölerek dakikadaki nabız atış sayısını bulabilirsiniz.
- Örnek: 1 dakikada 30 atış saydıysanız, nabzınız dakikada 30'dur.
Ek ipuçları:
- Nabzınızı her iki bileğinizde de ölçebilirsiniz.
- Nabzınızı soğuk havalarda ölçmek daha zor olabilir. Ellerinizi ısıttıktan sonra tekrar deneyebilirsiniz.
- Düzenli egzersiz yapan kişilerde dinlenme nabzı daha düşük olma eğilimindedir.
- Nabzınızla ilgili endişeleriniz varsa, doktorunuza danışın.
Nabzınızı ölçerken dikkat etmeniz gerekenler:
- Çok fazla bastırmayın, aksi takdirde nabzınızı doğru şekilde sayamazsınız.
- Parmaklarınızı kemiklere veya tendonlara bastırmayın.
- Nabzınızı ölçerken konuşmaktan veya hareket etmekten kaçının.
- Nabzınızı her gün aynı saatte ölçerseniz, nabzınızdaki değişiklikleri takip etmeniz daha kolay olur.
Ne Zaman Doktora Görünmelisiniz?
- Nabzınız çok yüksek veya düşükse
- Bayılma, baş dönmesi, göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi semptomlar yaşıyorsanız
- Nabzınızla ilgili endişeleriniz varsa
Doktorunuz nabzınızı dinleyecek, tıbbi geçmişinizi soracak ve gerekli görürse EKG gibi testler isteyecektir. Gerekirse altta yatan sağlık sorununu teşhis etmek ve tedavi planı oluşturmak için ek testler de yapabilir.
Bilgi Notu: Bu makalede yer alan bilgiler, genel bilgilendirme amaçlıdır ve herhangi bir hastalığın teşhis veya tedavisi için kullanılamaz. Her türlü sağlık sorununuz için öncelikle bir sağlık profesyoneli ile görüşmeli ve tıbbi öneri almalısınız.